Zasadniczą rolą przypraw jest poprawienie walorów smakowych potraw. Nie każdy jednak wie, że wiele spośród nich wykazuje także istotne właściwości lecznicze. Do takich należą między innymi goździki, oregano i cząber.
Goździki
Dobroczynne właściwości goździków znane są już od ponad 2 tysięcy lat. Przede wszystkim warto wiedzieć, że oczyszczają organizm z toksyn, wzmacniają układ odpornościowy i likwidują szerzące się w organizmie infekcje. Dzięki zawartości eugenolu - goździki posiadają właściwości przeciwzapalne, znieczulające, odświeżające i przeciwpróchnicze, dlatego ich żucie i ssanie to świetny sposób na ból zęba, profilaktykę schorzeń jamy ustnej, przeziębienie i nieświeży oddech. Można też smarować obolałe dziąsła olejkiem goździkowym. Goździki łagodzą także ból gardła, kaszel i inne objawy przeziębienia. Ponadto hamują rozwój infekcji drożdżowej, a nawet wykazują właściwości antynowotworowe. Poza tym obniżają poziom cholesterolu i cukru we krwi. Zmniejszają nerwobóle i łagodzą stres.
Przyprawa ta jest silnym antyoksydantem i zawiera wiele związków fenolowych, które korzystnie wpływają na komórki ciała. Dzięki temu spowalniają proces starzenia organizmu. Poza tym goździki pobudzają wydzielanie soków trawiennych, dzięki czemu wspomagają proces trawienia i poprawiają apetyt. Wykazują też działanie wykrztuśne. Działają silnie antybakteryjnie i przeciwwirusowo. Pomagają także w stanach lękowych i depresji. Są bogate w witaminy C, A, E, K i z grupy B, żelazo, wapń, magnez, potas, wapń oraz cynk. Ponadto oczyszczają cerę i rozgrzewają organizm. Grzane wino z dodatkiem goździków koi nerwy, ułatwia zasypianie i korzystnie wpływa na układ nerwowy. Goździki można dodawać nie tylko do grzanego wina, ale też do kawy i herbaty. Na jedną szklankę napoju wystarczy dodać jeden lub dwa goździki, czyniąc go bardziej aromatycznym i co najważniejsze - zdrowszym.
Goździki mogą również wzbogacić smak i wartość odżywczą rozmaitych potraw - np. zup, kompotów, konfitur, ciast oraz dań mięsnych, zwłaszcza mięsnych sosów. Ważne jest tylko, żeby nie przesadzić z ilością, bo tak jak przesolone danie nie smakuje, tak i zbyt duża ilość aromatycznych przypraw w posiłkach może zepsuć ich smak. Najlepiej ilość przyprawy dostosować indywidualnie do siebie, pamiętając, że lepiej za mało, niż za dużo. Wtedy nie tylko poprawią smak, ale i ułatwią trawienie potraw. Można też w celach leczniczych stosować olejek goździkowy. Pomaga on w schorzeniach oddechowych, migrenie i stresie.
Oregano
Oregano to jeszcze starsza przyprawa niż goździki. Znana była już 3000 lat temu. Zazwyczaj stosuje się ją do sosów, pizzy, dań z warzyw oraz mięsnych. Oregano wykazuje działanie antyseptyczne, odtruwające oraz wiatropędne. Stosowane jest na dolegliwości układu oddechowego i trawiennego oraz jako środek na ból gardła, kaszel i gorączkę. Ponadto łagodzi rany, podrażnienia i choroby skóry. Przejawia wysoką aktywność antyutleniającą, ze względu na wysoką zawartość kwasów fenolowych i flawonoidów. Działa korzystnie na wątrobę. Stosuje się je również w leczeniu wrzodów żołądka. W medycynie chińskiej stosowano oregano między innymi w gorączce i biegunkach. Wyciąg z oregano jest naturalnym antybiotykiem - całkowicie niszczy wiele gatunków pasożytów - w tym bakterie, grzyby, a nawet groźne wirusy.
W roślinie tej znajdują się garbniki, działające przeciwzapalnie i bakteriobójczo flawonoidy, a także sole mineralne - takie jak żelazo, magnez, wapń, cynk, miedź i potas, ponadto witamina C, beta-karoten oraz witaminy z grupy B. Ze względu na to, że oregano zawiera silne antyutleniacze, zapobiega niektórym rodzajom nowotworów i odmładza.
Cząber ogrodowy - dzięcielina
Kolejną cenną dla zdrowia przyprawą jest cząber ogrodowy, zwany niegdyś dzięcieliną. Dodaje się go zwłaszcza do dań z roślin strączkowych np. fasoli, grochu, czy bobu, ponieważ wykazuje silne działanie wiatropędne. Zawarty w nim antyseptyczny olejek eteryczny zwalcza niektóre bakterie oporne nawet na antybiotyki - stosuje się go między innymi w przypadku gronkowca złocistego. Cząber wykazuje działanie rozkurczowe, przeciwgrzybiczne, przeciwrobaczycowe, przeciwgnilne, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Ponadto łagodzi dolegliwości układu trawiennego, takie jak wzdęcia, odbijanie, czy biegunki.
Ze względu na właściwości antyseptyczne stosowany jest do przemywania ran, w leczeniu grzybicy skóry, drożdżycy, aft i zapalenia gardła. Olejek eteryczny stosowany jest również w chorobach pęcherza moczowego. Ponadto cząber pobudza czynności mózgu i pracę kory nadnerczy. Do potraw należy go dodawać tuż przed końcem gotowania. Z reguły stosuje się go do ziemniaków oraz dań ciężkostrawnych - np. grzybów i potraw z kapusty. Reguluje perystaltykę jelit i działa rozkurczowo - zwalnia napięcie mięśni gładkich, niweluje nadfermentację. Wykazuje też działanie uspokajające oraz wykrztuśne. Korzystnie działa na astmę, zapalenie oskrzeli, biegunki przewlekłe, bóle gastryczne, kurcze jelitowe, nieżyt przewodu pokarmowego, nerwice żołądka, pasożyty jelitowe oraz ogólne osłabienie.
Stosując wymienione wyżej przyprawy możemy zatem nie tylko wzbogacić smak naszych potraw, ale i przeciwdziałać wielu chorobom w sposób naturalny i bezpieczny.
