Czosnek towarzyszy ludzkości od ponad pięciu tysiącleci, jednak dopiero w 1944 Chester John Cavallito, wraz ze swoją grupą badawczą, potwierdził jego walory lecznicze. Czosnek jest byliną wykorzystywaną w kuchni azjatyckiej, europejskiej oraz afrykańskiej.
Rodzina czosnkowatych obfituje w liczne odmiany, jednak najpopularniejszą z nich jest czosnek pospolity (Allium sativum). Do celów kulinarnych wykorzystuje się cebulę (czyli główkę) oraz liście. Od przybytku główka nie boli, czyli cóż tak wartościowego zawiera czosnek?
Czosnek zawiera w sobie witaminy z grupy B, witaminę C, flawonoidy, saponiny, a także potas, cynk, jod, magnez i żelazo. Biorąc jednak pod uwagę fakt, iż najczęściej zaprzestajemy konsumpcję na 2-3 ząbkach, nie jest znaczącym źródłem tych substancji. Posiada on natomiast niebagatelnie dużo związków siarki, w tym cenną allinę. Ponadto olejki eteryczne, zawarte w czosnku, działają odstraszająco na komary i kleszcze. Osoby regularnie spożywające go, unikną ich ataków.
Allina sama w sobie nie wykazuje istotnej aktywności biologicznej. Dopiero po roztarciu lub rozdrobnieniu czosnku, aktywowany jest enzym katalityczny zwany allinazą. Z jego pomocą allina przekształca się w cenną allicynę. Allicyna, w odróżnieniu od swojego prekursora, odznacza się silnym działaniem antybakteryjnym, przeciwwirusowym, grzybobójczym oraz antypasożytniczym. Nie bez przyczyny powstaje ona w wyniku uszkodzenia tkanek roślinnych. Czosnek wykorzystuje ją do obrony przed całym spektrum drobnoustrojów.
Środowiska naukowe okrzyczały go jednym z najskuteczniejszych leków naturalnych. Właściwości lecznicze wynikające z unikalnego składu Badania wskazują, że czosnek zapobiega rozwojowi infekcji wirusowych i bakteryjnych. Olejki eteryczne zawarte w czosnku rozgrzewają oraz wspomagają odkrztuszanie, udrażniając przy tym drogi oddechowe. Ze względu na właściwości przeciwrobacze, może być stosowany pomocniczo w terapii chorób pasożytniczych dróg pokarmowych. Czosnek znalazł także zastosowanie w profilaktyce schorzeń układu krwionośnego, ponieważ zdecydowanie zmniejsza ciśnienie oraz lepkość krwi, a także posiada działanie rozkurczające i uelastyczniające ściany naczyń krwionośnych. Regularne spożywanie czosnku zmniejsza ryzyko wystąpienia dolegliwości takich jak miażdżyca, zawał serca, czy też udar mózgu.
Ponadto jest doskonałym dodatkiem do potraw ciężkostrawnych, gdyż stymuluje wydzielanie żółci i soku żołądkowego. Polecany jest osobom cierpiącym na chroniczne wzdęcia lub niestrawność. Czosnek reguluje także działanie insuliny, co bezpośrednio wpływa korzystnie na gospodarkę energetyczną organizmu oraz spalanie tłuszczu. Jak najlepiej podawać czosnek? Jego smak świetnie komponuje się z całą gamą potraw. Może być także dodawany do rozmaitych sosów, surówek i sałatek. Należy jednak pamiętać o tym, by główki były dobrze rozdrobnione lub roztarte. Swoje właściwości lecznicze zachowuje najlepiej, gdy pozostaje surowy. Wszelkie zabiegi kulinarne są niewskazane. Spośród wielu gatunków wyróżnia się także czosnek niedźwiedzi, posiadający takie same właściwości, jak jego pospolity krewny. Aczkolwiek w tym przypadku preferowaną do spożycia częścią rośliny - są jej liście. Ususzone i pokruszone stanowią świetną przyprawę oraz posypkę do potraw.
